Ostatnie uaktualnienie
1 października 2004 r.

Ćwiczenia pomiarowe wyko- nywane są w ramach przed- miotu "Inżynieria komunika- cyjna" na sem. 3 studiów dziennych oraz na sem. 5 studiów wieczorowych i zaocznych.
Celem ćwiczenia jest zapo- znanie studentów z meto- dyką pomiarów z zakresu inżynierii komunikacyjnej, wyrobienie praktycznych umiejętności zbierania danych oraz interpretacji i prezentacji wyników własnych badań.

ISTOTA ANALIZOWANEGO PROBLEMU
Podczas jazdy po jezdni lub torze położonym w łuku na pojazd działa przyspieszenie odśrodkowe (a), którego wartość zależy od prędkości jazdy (v) i promienia łuku (R): (wzór). Dla zredukowania niekorzystnych skutków oddziaływania tego przyspieszenia na pasażerów i ładunki wykonuje się poprzeczne pochylenie jezdni lub toru nazywane PRZECHYŁKĄ.

Nieodpowiednie dobranie na etapie projektowania wartości przechyłki do prędkości jazdy i promienia łuku albo jazda z nieodpowiednią prędkością po łuku wykonanym z przyjętymi wartościami promienia i przechyłki powodują występowanie niezrównowa- żonego przyspieszenia odczuwanego niekorzystnie przez pasażerów.

CEL ĆWICZENIA
Celem ćwiczenia jest poznanie praktycznie występujących relacji pomiędzy podstawowymi wielkościami charakteryzującymi warunki jazdy po jezdni lub torze w łuku: promieniem łuku, przechyłką i prędkością i na tej podstawie ocena warunków jazdy po konkretnym łuku.

ZADANIE POMIAROWE
Dla wskazanego odcinka torów tramwajowych położonych w łuku należy określić następujące parametry:
1. promień łuku - na podstawie dokumentacji technicznej,
2. przechyłkę toru - na podstawie pomiaru lub dokumentacji technicznej,
3. średnią prędkość jazdy - na podstawie pomiarów czasu przejazdu co najmniej 5 pociągów tramwajowych po łuku na odcinku o znanej długości.
Parametry te należy określić dla toru zewnętrznego i wewnętrznego na linii dwutorowej i na tej podstawie należy ocenić relację pomiędzy prędkością jazdy a wartością przechyłki wskazując na możliwe do wystąpienia skutki eksploatacji toru w tych warunkach. Wyniki opracowania należy przedstawić w ramach zaliczenia ćwiczeń w swojej grupie dziekańskiej.

ZASADY ORGANIZACYJNE REALIZACJI ĆWICZENIA
1. Ćwiczenie jest wykonywane przez 3-osobowy zespół wyposażony w:
    - zegarek z sekundnikiem lub stoper,
    - 4 tyczki wyznaczające przekroje optyczne do pomiaru czasu przejazdu,
    - taśmę mierniczą do pomiaru długości odcinka pomiędzy przekrojami pomiarowymi,
    - 2 gwizdki do sygnalizowania przekraczania przez tramwaj przekrojów pomiarowych,
    - odpowiedni fragment dokumentacji technicznej analizowanego odcinka toru,
    - formularz rejestracji wyników pomiaru,
    - w miarę możliwości organizacyjnych toromierz do pomiaru przechyłki i 2 kamizelki sygnalizacyjne.
2. Tyczki wyznaczające przekroje optyczne do pomiaru czasu przejazdu są ustawiane poza skrajnią budowli tj. w odległości co najmniej 2 m od osi toru, a odległość pomiędzy przekrojami pomiarowymi powinna wynosić po około50 m, zgodnie ze szkicem sytuacyjnym.

3. Po ustawieniu tyczek, należy pomierzyć z dokładnością do 1 m odległość pomiędzy
    przekrojami pomiarowymi, przykładając taśmę mierniczą po osi toru.
    UWAGA: Podczas krótkotrwałego przebywania w obrębie torowiska w celu     wyznaczenia przekrojów pomiarowych i pomiaru odległości między nimi jeden z     członków zespołu ubrany w kamizelkę sygnalizacyjną ma za zadanie obserwować     ruch tramwajów i samochodów aby z odpowiednim wyprzedzeniem eliminującym     zagrożenie od nadjeżdżających pojazdów informować pozostałych członków     zespołu o konieczności zejścia poza torowisko.
4. W miarę możliwości wykonania pomiaru przechyłki toromierzem ręcznym pomiar powinien być     wykonany z dokładnością do 1 mm w 3 przekrojach (na końcach i w środku odcinka) dla     każdego toru oddzielnie przy zachowaniu powyższych środków bezpieczeństwa (1 osoba     sygnalizuje nadjeżdżanie tramwaju).
5. Pomiar czasu przejazdu należy mierzyć z dokładnością możliwą do uzyskania przy     posiadanym zegarku lub stoperze ( min. 1 s) dla co najmniej 5 pociągów     tramwajowych na każdym torze. Pomiar czasu i rejestrację wyników prowadzi ta     sama osoba.
6. Formularze pomiarowe należy załączyć do opracowania wyników stanowiącego     podstawę do ich prezentacji i zaliczenia ćwiczenia.

PRZYKŁAD

Plan odcinka linii tramwajowej między ulicami Nowowiejską, Krzywickiego i Filtrową.

Formularz z danymi.

Wykresy prędkości kolejnych pojazdów tramwajowych na łuku zewnętrznym i łuku wewnętrznym (ul. Nowowiejska/Krzywickiego). Zielona linia przedstawia prędkość równowagi przyspieszeń dla istniejącej w torach wartości przechyłek.